Proporcja VAT – dobry sposób, by wyciągnąć VAT z niczego

Wprowadzone od stycznia 2016 r. nowe ograniczenia w odliczaniu VAT naliczonego, mają podstawowy cel ekonomiczny. Jest nim opodatkowanie VAT, wolnych do tej pory, kwot uzyskiwanych przez jednostki sektora finansów publicznych oraz organizacje typu NGO. W efekcie skomplikowanych, niezrozumiałych dla przeciętnego obserwatora rozliczeń, 23% stawka VAT de facto może obciążać abonament RTV, z którego finansują się media publiczne; dotacje, w tym unijne i pochodzące z zagranicy, na kulturę, naukę, ochronę środowiska; a w jednostkach samorządu nawet podatki i opłaty urzędowe pobierane przez samorząd terytorialny, takie jak podatek od nieruchomości, rolny, budżetowy udział w CIT i PIT czy opłatę skarbową od pełnomocnictw.

 

Resort finansów znalazł dla określenia tej nowelizacji karkołomną figurę stylistyczną: „Zmiany te polegają na doprecyzowaniu zasad odliczania podatku VAT w przypadku towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych (działalności gospodarczej oraz celów poza systemem VAT), jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika.”

W praktyce wygląda to zaś, jak w opisie sprawy interpretacji wydanej jednemu z parków narodowych (ILPP1/4512-1-880/15-4/MD, 2016.02.26, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu).

„Działalność Podatnika w znacznej mierze obejmuje realizację zadań statutowych (ustawowych) w zakresie ochrony przyrody. Czynności te są co do zasady wykonywane nieodpłatnie, ponieważ są finansowane ze środków budżetowych w postaci dotacji zgodnie z art. 8h ustawy o ochronie przyrody oraz z innych środków:

1. dotacje z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

2. dotacje z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska,

3. dopłaty do działalności rolnej JPO, bezpośrednie, ONW, rolnośrodowiskowe otrzymywane z ARiMR,

4. środki otrzymywane z Funduszu Leśnego,

5. środki otrzymywane na realizację projektów POIiŚ perspektywa 2007-2013 oraz perspektywa 2014-2020,

6. wpływy z odszkodowań, kar, nawiązek sądowych,

7. wpływy z odszkodowań ubezpieczonych składników majątkowych,

8. odsetki bankowe od śr. na r-kach bank. za nieterminowe reg. zobow. i od wpł. wadiów zal. na poczet czynszu,

9. środki ze sprzedaży składników majątkowych,

10. środki pieniężne – darowizny,

11. środki otrzymywane w ramach Instrumentu Finansowego LIFE+ i inne z Komisji Europejskiej (np. Ecorest).

Ponadto Podatnik wykonuje czynności odpłatne mieszczące się w pojęciu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, i z tego względu jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.”

Na pytanie, w jaki sposób prawidłowo rozliczyć VAT przy takim zestawie przychodów, Dyrektor Izby Skarbowej nie udzielił odpowiedzi wprost. Przypomniał, że to problem księgowego jednostki, a odpowiedzialność jej kierownictwa. Natomiast, jako interpretację indywidualną w tej sprawie, przedstawił w miarę uniwersalny, a enigmatyczny zestaw porad:

„Mając na uwadze .. przepisy prawa oraz okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca, obliczając proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy, winien w liczniku wykazać roczny obrót z tytułu działalności gospodarczej. W mianowniku natomiast należy uwzględnić roczny obrót z tytułu działalności gospodarczej powiększony o opisane we wniosku otrzymywane przez Park:

• środki finansowe, które – jak wskazano w uzupełnieniu do wniosku – stanowią przychody z działalności innej niż gospodarcza (działalność statutowa zgodna z ustawą o ochronie przyrody), za wyjątkiem środków ze sprzedaży składników majątkowych oraz

• dotacje i dopłaty, które – co wynika z opisu sprawy – finansują wykonywanie działalności innej niż gospodarcza (działalność statutowa zgodna z ustawą o ochronie przyrody).

W mianowniku należy również uwzględnić dotacje służące sfinansowaniu inwestycji w części przeznaczonej na sfinansowanie inwestycji wykorzystywanej w działalności ustawowej.”